Occitània es grandament França

Tot ciutadan e tota ciutadana occitan/ana participa a l’Estat França, vòta, causís una via o una autra, i viu e vital l’emplega d’una biais o d’un autre, s’organiza de la mesma manièra qu’al nòrd, minja, consoma, despensa, … despensa de la mesma manièra qu’al nòrd, per, en exemple, aver servicis d’Estat de qualitat simalara al sud e al nòrd (1 – e de còps paga dos còps per aver causas dins sa lenga, 2 – de qualitat pariera nos l’explícan los “patriòtes franceses en Occitània, los qu’elegissem!).

Òr, sabem que l’Estat França es endeutat coma es pas possible de creire dins l’Euròpa de la moneda unica, dins lo ceucle fòrt de l’€ fòrt e de la BCE ; cada còp que lo govèrn Sárközy de Nagy-Bóca dona un enleugierament fiscal, un bouclier fiscal per exemple, l’endeutament francés s’enlargís, e lo budgècte per far viure o sobreviure los servicis al pòble d’Occitània son alara de mai en mai bèl (sens escriure sus l’eficacetat de la moneda vital espandida), cada còp que parla de bouclier social, es lo pòrta-menoda nòstre que se redusís.

L’endeutament francés es ges la garantia de la bona gestion de l’argent public pels poders franceses en Occitània.

D’aquesta endeutament ni lo PNO, ni lo POc ne párlan ; AAP a decidit de criticar lo sampitèrne capitalisme coma solucion ultima; mantunas resístan e critícan la gestion parisenca, de la meteissa manièra qu’o fan los Verts, per la botar en regions, alara lo problema trapa un autre luòc de vivença, mas es pas resòugut.

Dins lo son libre «Plus encore» Jean-François de Closets dona pas una solucion, mas dessenha una parla jamai exprimida pels actors politics d’Occitània, ne farem un paragrafe comentat, serà alara fair ambe un tèxte sotalinhat, particular, anotat d’apondons.

[…] De la comoditat d’èstre immortal !

Lo diagnòstic pausat, tot malaut se questiona sul pronostic. «Aquò es grèu mètge ?» Per çò de las entrepresas, las doás responsas serián ligadas : depaus de balanç, mesa en redreiçament judiciària, veire falhida e liquidacion. Pel fait, los nòstres governants, que, dempuèi tantas annadas, presèntan mantunes budgèctes «pedaçats» e multiplícan las promessas messorgièras, se deurián inquietar un pauc. Mantunes patrons son estats perseguits per mens qu’aquò. Mas los òmes politics an pas de dobtar sancions sens qu’electoralas e jamai judiciàrias per fautas de la gestion que fan mal. Quant al mal financièr, es pas sotmetut al meteis dreit e se farga pas de la meteissa faiçon dins lo privat e lo public. Una diferéncia que s’es transformada en trapèla per França [1].

Las agéncias financièras que nòtan los empruntaires sul mercat internacional determínan las condicions de crèdit [2] que son faitas als unes e als autres. Damora que s’abáissan la nòta perqué lo maissant escolan se vei pegar un taus d’interès pus naut. Òr, aquestes sarralicòts lor agrádan de manièra diferenta los Estats que las entrepresas privadas.

En 2005, dónan sempre França ambe la nòta suprèma, lo label magic de AAA que assegura lo crèdit al melhor còst. Emprunt francés, remborsament assegurat. Se tracha pas d’un tracatament de favor, es un simple efèit de relativitat. La situacion de nombroses Estats es mai perilhós que la de nosautres, sembla «mens pièje» per comparason. En Euròpa quitament, los financièrs se mefísan de Grècia, Portugal e d’Itàlia. La sancion a pas esperat, la lora nòta es destada desgraciada.

Acesat darrièr los cancres de la causa, podem encara far illusion, mas la prestigiosa agéncia Standard and Poor’s amaga pas que las nòstras resultas, tal los d’Alemanha çaquelà, respóndon pas mai a las exigencias del club AAA. En l’abséncia d’un vertadièr redreiçament, escapem pas a la relegacion. Lo rapòrt Pébereau daissa çaquelà entreveire l’amenaça d’«una aumentacion de la prima de risc consecutiva a la degradacion de la notacion administrativa». Sul penjal que seguissem uèi, la retrogradacion es inevitabla, ambe per consequéncia una aumentación dels fraisses financièrs ligats als nòstres emprunts. Causa siaguèsse dicha…. Mas quí donc l’ausís ?

Se encara la sola pujada qu’avem de redoblar es ligada a una prima de risc, mas non, i a pas mestièr d’una sancion per enriquir lo crèdit. Benefiscarem uèi de taux istoricament bais [3]. Èran dos còps pus elevats al fial de las annadas 90. De tot biais, pòdon tornar aumentar. Per rason d’aqueste sol fait, lo pès de nòstre endeutament aumentariá fortament e traspassariá los 70 % del PIB en pauc de temps.

Coma se pòt far tala bona cara ambe un malaut parier ? D’ont ven que la meteissa malautiá financièra siaguèsse letala dins lo privat e venela dins lo public ? La diferéncia es deguda a l’immortalitat.

Las entrepresas son de natura mortala. Lo dreit organiza la lora creacion, la lora gestion, mai atanben la lora desaparicion. Quand los afars víran al vinagre, mantunes procediments se bótan en accion, mantunas institucions s’amánan del cas. Se lo mal se tracha d’èstre incuradièr, los liquidadors judiciaris fan plaça neta. En briu, una societat privada en maissanta sentat es pas assegurada de la seuna sobrevida.

Las nacions, al contrari, an vocacion a l’immortalitat [4]. La lora desparicion es jamai prevista per mantunes tèxtes constitucionals. Aquesta perennitat rassegura lo monde de la finança, los creancièrs. Debidors similars son pas a man de desaparéisser sense daissar d’adreiça ! Los governants cámbian, lo regimes s’en van, lo país damora ambe lo seu territòri, las seunas vilas, los seus vilatges, los seus ciutadans e los seus deutes. Es perqué los bolcheviks an davantatge estupeficar lo monde en refusant de remborsar los emprunts tsaristas qu’en massacrant la familha imperiala. Aqueste escandal a jamai servit de precedent [5]. Al XXI^en sègle, los pòbles devon sempre respondre dels deutes que foguèron contractats en lo lor nom [6].

Vaquí lo secret d’aquesta “diferéncia a l’endeutament” que sotalinha la comission Pébereau. Quand los governants emprúntan, renvian la carga del finançament als lors successors que, a l’arribada, remborsaràn ajudats per un novèl crèdit, e vital de seguida al fial de las annadas e de las detzenas d’annadas. Los banquièrs son rassegurats, ben segur, per l’immortalitat dels debitors, e, tant longtemps que los fraisses financièrs son pagats, considèran que i a pas perilh dins la damorança.

Es aital que los Estats, notament las grandas poténcias industrialas [7], pòdon viure sus aquesta solvabilitat al rebais que las especialistas crídan la «sostenabilitat» del deute. Gaudísson çaquelà de bèlas facilitats de crèdit e an pas qu’a lançar mantunes emprunts per se donar de l’argent. Aquò fa un quart de sègle que França resista ges a aquesta tentacion. E perqué donc se privar d’aquesta argent «de jamai tornar» ?

Se lo nòstre deute vital s’encamina de faiçon etèrna, nòstra conciéncia s’en trapar leugièra, car los nòstres dròlles aurián pus de las remborsar. Ambe aquesta resèrva que los fraisses financièrs se mátan a jamai. Òr representan auèi prèp de 50 miliards d’€ per annada… e fautaràn pas de s’alordir dins lo futur. Thierry Breton l’a tornar dit [8] : dins lo budgècte, la carga del deute es lo mesme òrdre que lo produït del impòst sul revengut. Pas de que se regaudir al moment de signar mantones chècs al Tresòr Public, pas de que nos plànher nimia. Es juste que suportiam lo pès dels deutes qu’avem contractats. Se nos plaçem dins l’ipotèsi urosa del non-remborsament, los eiritièrs se veiram conficar a jamai una soma pron superiora. Dins vint annadas, dins cinquanta annadas, deuràn pagar una soma que los lors aujòls, quitament pas de redistribucion entre Franceses car la mitat dels nòstres creancièrs son estrangièrs. Mantunas detzenas de miliards daissarián vital França cada annada ambe l’efèit deflacionista que se podrà imaginar.

Tornem a la realitat: quantes temples se podrà perseguir sus la tendença actuala ? Las extrapolacions que son estada faitas nos díson un deute que pujarà a 100 % del PIB tre 2014, 200 % en 2032, e vital de seguida dinca 400 % en 2050. An aqueles nivèls, i a pus de «sostenabilitat» que tenguèsse, se negam dins l’insolvabilitat. Una pròva per l’absurd qu’aquò podrà pas durar. Pels optimistas, devriam poder tenir encara cinc annadas ; pels pesimistas –los realistas- la finala es encara mai aprosmada. Los borsièrs díson que los arbres pújan pas dincal cèl, los liquidadors, els, sábon que los deutes daválan dinca l’infèrn. Basta aqueste estadi certan, los traucs financièrs agísson tal unes traucs nègres : fan una dinamica que adralha irresistiblament lo debitor cap al fons. Coma evitar de la trapèla aquesta se per mal astrada avem pas pogut s’en mainar abans ? [9]

La comission Pébereau a junt l’rodonança al diagnostic. Tractament classic per aquesta mena de patología financièra. Malastrosament es pas una malautiá que cal garir, es lo malaut, un malaut que refusa absoludament de se potingar. Aprèp aver dit tant de mal dels nòstre dirigents, acordem-lor aquesta bèla circonstància aleugerista : an governat mantunes Franceses. Coneisson la gravetat de la situacion de l’autoritat necita per far acceptar una tala politica. E, a la vista de las reaccions que an seguida aquesta publicacion, l’an sempre pas encara. Es de dire que la deriva perseguirà e que ne cal mesurar las seguidas.

La comission Pébereau se limita a entravar la rota que mena França «a perdre la mestresa de [la seuna] situacion financièra». Se pòt sempre esperar que, dins un jump ultim, zo sapièssen en efèit evitar, mas, pel moment, anem tot dreit dins aquesta direccion. Cal donc l’explorar mai en prigondor. Arribat aquí, daissem M.Pébereau e lo seu rapòrt.

Los expèrts que se son questionats sus las nòstras derivas budgetàrias fan pròva de la meteissa retenguda tecnocratica per ne dire la finala. Dels MMnn. Faouroux e Spitz als expèrts de l’INSEE, la conclusion de totes es que la tendença de uèi es la «sostenedoira» e que nos impausarà al final «mantunes ajustaments importants», mantunas «decisions sevèras». Traduissem aqueste lengatge tecnocratic. La «pèrda de la mestresa de las nòstras finanças» a ren a veire ambe las crisis que coneissiam quand los mercats fasián avisar fortament lo franc per sancionar una maissanta gestion, e los plans d’auteritats que fuguèron aplicats per l’escasença d’aquestas crisis monetàrias ne son que mantunas «inflexions» o mantunas «correccions», briu, de la medicina dolça. Los «ajustaments importants» e «decisions sevèras» son d’una autra natura. Quitament los programas Pébereau ne dona qu’un abans-gost pron edulcorat. La contranha internacionala nos fariá sortir de la medecina classica per nos menar lèu dins la medicina d’ugéncia, benlèu quitament la medicina de guèrra [10]. Coma se podrà passar de la «sostenabilitat» a la cessida de pagament ? [11]

---

[1] Sem alara sul meteis batèu

[2] Las condicions de crèdit son en general mens bonas per un Estat novèl, o que es jamai estat un poténcia mondiala, es de dire colonialista.

[3] L’€ es devengut una moneda refugi car fòrta, tal l’èra lo $ abans la politica dels Bush; aital un jorn la davalada risca d’èstre grèva se par “astrada” la politica volguda per Nicolas Sárközy de Nagy-Bócsa es aplicada a la BCE. Bush es lo modèl economic de Nicolas Sárközy de Nagy-Bócsa.

[4] L’immortalitat dels Estat es un fenomèn que podem negar clarament, mas pas tal coma l’istòria zo establís, mas coma lo juridic zo pensa.

[5] E quitament en copar lo cap a un rei, lo pòble de França a pas abandonat lo seu deute d’Estat en 1789… Donc en se desligar de França, Occitània abandonarà pas la seuna partida de deute. Sem sul meteis batèu.

[6] París gestiona per Occitània, e los elegits locals d’Occitània ne son bravament content.

[7] Aquò es estat pagat al fial de las annadas per una politica d’expansionisme politic d’oltra-mar.

[8] Sempre al moment mediatic que agrada als governants, jamai pendent las eleccions. E los jornalistas trabálhan jamai li’stòria sobretot se es recenta…

[9] La solucion venecuelana es pas mai possibla, car avem pas l’amanada petrolèira.

[10] L’independisme occitanista es la separacion d’ambe França, mas significa separacion e negociacion del ben d’unes Estats novèls, França (pel nòrd donc) e Occitània (pel Sud), lo deute es simplament partatjat, e la proporcion de cadun es simplement evaluada pendent la negociacion… Donc l’independentisme annula pa lo deute fargat per la volontat dels occitans e de las occitanas de se ligar ambe França, simplement es la resulta d’una maissanta causida de partenari, lo partenari francés sap pas gestionar.

[11] Lo tèxte se perseguís, e la solucion se donarà dins la melhora gestion dels prelevaments publics pel ben public de totes. La causa val tanben per Occitània.